26 Οκτ 2010

Η παρακμή της δύσης και ο εθνοκεντρικός σοσιαλισμός των χαρακωμάτων

Γόνος οικογένειας ανθρακωρύχων και τεχνικών ορυχείων, ο Όσβαλντ Σπένγκλερ σπούδασε ευρύ φάσμα θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών προτού αφοσιωθεί στη συγγραφή ιστορικών έργων, θυσιάζοντας για το πάθος του τη θέση καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτιγκεν, που του είχε προταθεί. Στο πολύκροτο έργο του διατύπωσε την εκτίμηση πως ο 19ος αιώνας ήταν «ο χειμώνας της Δύσης, η νίκη του υλισμού και του σκεπτικισμού, του σοσιαλισμού, του κοινοβουλευτισμού και του χρήματος». Η πεσιμιστική - ρομαντική οπτική του είχε έντονες επιρροές από τον Νίτσε και συνοδευόταν από την εχθρότητα απέναντι στην τεχνολογία και στις «έγχρωμες φυλές».


«Αυτό το βιβλίο θα επιχειρήσει για πρώτη φορά να προβλέψει την Ιστορία»! Με αυτήν τη βαρύγδουπη δήλωση παρουσίαζε το έργο του «Η παρακμή της Δύσης» ο Γερμανός ιστορικός Οσβαλντ Σπένγκλερ, το 1918. Η κεντρική του ιδέα, κατά την οποία όλοι οι πολιτισμοί διανύουν, όπως οι βιολογικοί οργανισμοί, τον κύκλο της γέννησης, της ωρίμασης, της ακμής, της παρακμής και του θανάτου, άσκησε τεράστια επιρροή σε έναν αβέβαιο κόσμο, την περίοδο του Μεσοπολέμου, και λειτούργησε παρηγορητικά σε μια ηττημένη Γερμανία, που ήταν πρόθυμη να δει την ταπείνωσή της, με τη συνθήκη των Bερσαλλιών, ως σύμπτωμα μιας σκληρής αλλά οικουμενικής μοίρας. Ο νόμος στον οποίο αναφέρεται ο Όσβαλντ Σπένγκλερ δεν είναι τίποτα άλλο από την Οργανική Πολιτεία, που αποτελεί την έκφραση του Έθνους-Φυλή. Όταν έγραφε αυτά ο Γερμανός φιλόσοφος και ιστορικός στα χρόνια του μεσοπολέμου, ήδη είχε αρχίσει η κοσμογονική μάχη ανάμεσα στον νόμο και στο χρήμα. Στο χρήμα, που ανεδείχθη τελικά νικητής, δηλαδή, στο χρηματιστηριακό κεφάλαιο, που σήμερα χωρίς σύνορα πλέον έχει κυριαρχήσει στα πάντα και παίρνει μορφή εξουσίας με την περίφημη «παγκοσμιοποίηση». Γράφει επί τούτου προφητικά: «Η μηχανή με την ανθρώπινη συνοδεία της, η πραγματική βασίλισσα του αιώνα, κινδυνεύει να υποκύψει σε μια ισχυρότερη δύναμη: Στο χρήμα, στο χρήμα που ωστόσο, αρχίζει και αυτό να χάνει την κυριαρχία του και έτσι πλησιάζει η στιγμή της τελευταίας σύγκρουσης, όπου ο πολιτισμός (civilisation) παίρνει την οριστική του μορφή: Την μορφή της σύγκρουσης ανάμεσα στο χρήμα και το αίμα». Ήδη, ζούμε την εποχή λίγο πριν την σύγκρουση του «χρήματος» με το «Αίμα» και αυτό που κυρίως θέλουν οι εξουσιαστές του χρήματος να επιτύχουν, είναι την καταστροφή της Αξίας «Αίμα» και για να επιτύχουν αυτό επιδιώκουν την πανσπερμία των λαών, την παγκόσμιο επιμειξία, την καταστροφή κάθε Εθνικής ταυτότητος. Θα το επιτύχουν; Κανείς δεν ξέρει. Πάντως ο Όσβαλντ Σπένγκλερ προβλέπει μία καινούργια εποχή Καισάρων, που θα δώσει διέξοδο στο σημερινό αδιέξοδο της Λευκής Φυλής, που μοιραία είναι ο φορέας του Ελληνικού Πολιτισμού στις ημέρες μας. Γράφει σχετικά: «Η άφιξη του Καισαρισμού, τσακίζει την δικτατορία του χρήματος και το πολιτικό της όπλο, την δημοκρατία».

Πρόκειται για μια νέα μορφολογία της παγκόσμιας ιστορίας όπου ο Spengler παρουσιάζει την κυκλική ιστορία των πολιτισμών και διατυπώνει τη θέση του ότι οι πολιτισμοί είναι ζωντανοί οργανισμοί που γεννιούνται, ακμάζουν, παρακμάζουν και στη συνέχεια πεθαίνουν. Ο κάθε πολιτισμός έχει την «ψυχή» του, μέσα από την οποία εκφράζεται κα τον χαρακτηρίζει. Από αυτήν την αρχή την οποία στοιχειοθετεί με πλήθος ιστορικών παραδειγμάτων αντλεί όλους τους υπόλοιπους προβληματισμούς του σχετικά με τη φύση των πολιτισμών, της εξουσίας, της τέχνης, της παιδείας, των πολιτευμάτων και τελικά του ανθρώπου. Διαφαίνεται λοιπόν ότι ο σύγχρονος ωρίμασε, έφτασε στην ακμή του και τώρα οδεύει προς το θάνατό του, αφού παρουσιάζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που προδίδουν τη Δύση ενός πολιτισμού όπως η ύπαρξη αχανών μεγαλουπόλεων, η επιστροφή του ανθρώπου στην ύπαιθρο, ο εκφυλισμός της δημοκρατίας, η κρίση της παιδείας, η αδυναμία παραγωγής τέχνης, η επικράτηση άγριων και πρωτόγονων συναισθημάτων.

Δεν υπάρχουν σχόλια: