Ο Κόλλινς, ο Μίκης και το «Γελαστό Παιδί»

«Ήταν πρωί του Αυγούστου, κοντά στην ροδαυγή βγήκα να πάρω αέρα, στην ποτισμένη γη. Βλέπω μία κόρη κλαίει, σπαρακτικά θρηνεί Σπάσε καρδιά μου εχάθη, το γελαστό παιδί». Συμπληρώθηκαν στις 16 Οκτωβρίου, 120 χρόνια από την γέννηση του Μάικλ Κόλλινς, του στρατιωτικού ηγέτη του IRA στη διάρκεια του Αγώνα για την Ιρλανδική Ανεξαρτησία (1919- 1921) και βουλευτή του Σιν Φέιν. Υπήρξε ο άνθρωπος για τον οποίο έχει λεχθεί ότι μόνος του γονάτισε μια ολόκληρη Αυτοκρατορία. Υπήρξε όμως και ο πραγματικός ήρωας του «Γελαστού Παιδιού» του Θεοδωράκη, κάτι που αγνοείται τόσο από τους εθνικιστές, όσο και από τους αριστερούς. To 1961, o Θεοδωράκης θα έγραφε μουσική για το θεατρικό έργο «Ο Όμηρος» του Ιρλανδού επαναστάτη Μπρένταν Μπέαν (1923-1964), με στίχους του ιδίου του Μπέαν, μεταφρασμένους από τον Βασίλη Ρώτα. Σε αυτό, ο IRA συλλαμβάνει ένα Εγγλέζο στρατιώτη για να τον ανταλλάξει με κρατουμένους συναγωνιστές. Στη διάρκεια του έργου, ένας από τους επαναστάτες τραγουδά «Το Γελαστό Παιδί» για κάποιον, που όπως λέει χαρακτηριστικά, «σκοτώθηκε από τους δικούς μας». Ιδού οι αρχικοί στίχοι: «Ανάθεμα την ώρα, κατάρα την στιγμή / σκοτώσαν οι δικοί μας το γελαστό παιδί». «Γελαστό παιδί» ήταν το παρατσούκλι που έδωσε στον Κόλλινς η μητέρα του Μπέαν, στενή φίλη του Ιρλανδού ηγέτη. Όμως στη «Μαγική Πόλη» του Θεοδωράκη που κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά, οι στίχοι μεταλλάχτηκαν σε «σκοτώσαν οι εχθροί μας το γελαστό παιδί». Στις δε συναυλίες της Μεταπολίτευσης, «σκοτώσαν οι φασίστες το γελαστό παιδί». Αυτό όμως δεν συνάδει με τους στίχους: «Μόνο να'ταν σκοτωμένο στου αρχηγού το πλάι / και μόνον από βόλι Εγγλέζου να'χε πάει/ κι από απεργία πείνας μέσα στη φυλακή / θα' ταν τιμή μου που έχασα το γελαστό παιδί». Υπ' όψιν ότι οι πρωτότυποι στίχοι του The Laughing Boy αντί για «αρχηγό», μιλούσαν για τον Πάτρικ Πηρς και την ανατίναξη του Ταχυδρομείου. Μετά από όλα αυτά, δεν μένει αμφιβολία για το ποιος είναι το αληθινό «Γελαστό Παιδί». Νομίζουμε λοιπόν ότι είναι καιρός να σταματήσει η αριστερή μεταπολιτευτική καπηλεία.