Από το Μπουένος Άιρες με αγάπη

Εικόνες με εισβολή απεγνωσμένων Αργεντινών πολιτών στη Βουλή φωτιές και διάλυση του κράτους έρχονται στο νου μου τον τελευταίο καιρό.
Πριν καταρρεύσει οικονομικά η Αργεντινή, υπήρχε μια αφαίμαξη ρευστότητας από τη χώρα αυτή. Για πολλούς μήνες, επιχειρηματίες και απλοί πολίτες πέρναγαν τα σύνορα της Ουρουγουάης (Ελβετία της Νότιας Αμερικής) και κατέθεταν βαλίτσες με δολάρια στις τράπεζες του Montevideo. Κανείς δε ρωτάει από πού ήρθαν τα λεφτά στην Ουρουγουάη.
Πρόσφατα, η ελληνική κυβέρνηση είχε την ιδέα να χαρτογραφηθούν οι καταθέσεις στην ελληνική επικράτεια και να υποχρεωθεί ο κάθε πολίτης να καταθέσει «πόθεν έσχες» για να δικαιολογήσει τις καταθέσεις αυτές. Το αποτέλεσμα ήταν να μεταφερθούν μεγάλα χρηματικά ποσά στο εξωτερικό και πολλά άλλα να αποσυρθούν από τις τράπεζες και να μπουν σε θυρίδες. Η κυβέρνηση από τότε δεν έχει αναφερθεί ξανά στο θέμα.
Το Φεβρουάριο του 2002, η Αργεντινή κήρυξε στάση πληρωμών σε $155 δις δημοσίου χρέους. Όταν έγινε αυτή η στάση πληρωμών, το χρέος προς το ΑΕΠ της χώρας αυτής ήταν 65%. Στην Ελλάδα σήμερα το χρέος είναι, τουλάχιστον, στο 120% του ΑΕΠ. Μετά από τη στάση πληρωμών και λόγω της υποτίμησης του νομίσματος, το χρέος ανέβηκε στο 150% του ΑΕΠ. Στους επόμενους μήνες, το εθνικό νόμισμα υποτιμήθηκε κατά 70% σε σχέση με το δολάριο. Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 11% το 2002 και το βιοτικό επίπεδο επέστρεψε στα επίπεδα του 1968. Η ανεργία σκαρφάλωσε στο 25%, και σε μερικούς μήνες, το 60% του πληθυσμού βρέθηκε κάτω από το όριο της φτώχειας. Σήμερα μετά από 8 χρόνια, το ποσοστό του πληθυσμού που είναι κάτω από το όριο της φτώχειας έχει μειωθεί στο, προ της κρίσεως, επίπεδο του 18%. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι στο 24%.
Αλλά πώς έφτασε η Αργεντινή σε αυτό το σημείο; Στην αρχή της δεκαετίας του 1990, και μετά από μακρά περίοδο πληθωρισμού, η Αργεντινή αποφάσισε να επιστρατεύσει τη βοήθεια του ΔΝΤ. Μεταξύ άλλων, συνδέθηκε το νόμισμα της χώρας με το δολάριο και έγιναν μεγάλες παρεμβάσεις στην κρατικοδίαιτη οικονομία της χώρας.
Αρχικά, τα αποτελέσματα ήταν θετικά. Ο πληθωρισμός μειώθηκε και οι αποκρατικοποιήσεις έδειχναν ότι η οικονομία είχε μπει σε θετική τροχιά. Αργότερα, όμως, και με την κρίση του 1995 στο Μεξικό, τα πράγματα άλλαξαν. Η μεγάλη άνοδος του δολαρίου σε σχέση με το νόμισμα της Βραζιλίας, καθώς και των άλλων γειτονικών νομισμάτων έκαναν την οικονομία της Αργεντινής μη ανταγωνιστική. Επιπλέον, η διαφθορά, η έλλειψη αποτελεσματικών φορολογικών μηχανισμών, η σπατάλη πόρων και η αναποτελεσματική κρατική μηχανή επιδείνωσαν την κατάσταση.
Το γεγονός είναι ότι η Αργεντινή ποτέ δεν εκμεταλλεύτηκε την καλή επίδοση της οικονομίας για να βάλει τη χώρα σε μια σειρά. Ουδέποτε οι κυβερνήτες της χώρας προσπάθησαν να καταπολεμήσουν τη διαφθορά και την αναποτελεσματικότητα της κρατικής μηχανής.
Στο τέλος, όμως, η μεγάλη άνοδος του δολαρίου σε συνδυασμό με τη μείωση της ανταγωνιστικότητας, έφεραν τη χώρα σε πολύ δύσκολη δημοσιονομική θέση και δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει το χρέος της, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου, ήταν σε δολάρια. Παρομοίως, η Ελλάδα υιοθέτησε το ευρώ, χωρίς να προσπαθήσει να βάλει τάξη στις δαπάνες, στη γραφειοκρατία, τη διαφθορά, και πάνω απ’ όλα, χωρίς να προσπαθήσει να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Όμως, η χρεωκοπία της Αργεντινής δε σήμανε το τέλος του κόσμου. Το αντίθετο. Η οικονομία της αυξήθηκε, κατά μέσο όρο 9% από το 2003 μέχρι και το 2008. Οι επενδύσεις έχουν τριπλασιαστεί από το 2003 και έχουν δημιουργηθεί πάνω από 3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, με την ανεργία να παραμένει σταθερή περίπου στο 8%. Η δε κατανάλωση έχει αυξηθεί κατά 66%, σε σχέση με την προ της κρίσης, περίοδο.