Aκέφαλη αντίσταση

Ο όρος ''ακέφαλη αντίσταση" ή "αντίσταση δίχως ηγέτη", αφορά μια στρατηγική αντίστασης σε πολιτικό ή στρατιωτικό επίπεδο, η οποία περιλαμβάνει είτε βίαιες δραστηριότητες, είτε μη βίαιες ή συνδυασμό αυτών, με σκοπό την ανατροπή μιας πολιτικής κατάστασης ή μιας στρατιωτικής κατάστασης ή συνδυασμό των δύο αυτών. Εξαρτώμενη από το περιβάλλον (πόλεμος ή ειρήνη), τα μέσα, τους στόχους και τις ιδεολογικές ή άλλες πεποιθήσεις της ομάδας που υιοθετεί τη δράση αυτή, η ακέφαλη αντίσταση λαμβάνει και την αντίστοιχη μορφή. Συνήθως η δράση (γνωστότερη ως ''DIRECT ACTION'') και το έργο αυτής της στρατηγικής αφορούν δραστηριότητες εντός ενός ευρύτατου φάσματος ανάμεσα στα άκρα βίας και μη βίας, φυσικά σχεδόν πάντα εκτός νόμου και εντός της γενικότερης παραβατικότητας και παραβίασης των νόμων (κατά το αστικό νομικό σύστημα). Πολιτικές ομιλίες, έντυπα, συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, διείσδυση σε αντίπαλους πολιτικούς χώρους, οικονομική αιμορραγία του αντιπάλου, γκράφιτι (!!!) σε τοίχους, εκτύπωση εντύπων μέχρι και κανονικές πολεμικές επιχειρήσεις. Κατά τη δομή της ακέφαλης αντίστασης, οι πυρήνες οι οποίοι δρουν ενεργά δεν είναι απαραίτητα σε συνεργασία με άλλους πυρήνες, δεν έχουν απαραίτητα την ίδια εκπαίδευση, την ίδια απόδοση και τον ίδιο τρόπο δράσης, η δε έλλειψη οργανωμένης και ιεραρχικά δομημένης ηγετικής ομάδας (ηγεσία/διοίκηση) είναι και το μεγάλο πλεονέκτημά της, και η όποια ιεραρχία της χαρακτηρίζεται ''οριζόντια ιεραρχία''. Τα εμβλήματα εάν υπάρχουν είναι ιδεολογικά και οι ονομασίες που χρησιμοποιούν δεν είναι απαραίτητα σχετικές ανάμεσά τους. Τη θέση ή τον ρόλο της ''ηγεσίας'' λαμβάνει ένα πρόσωπο, ο οποίος συνήθως είναι ο θεωρητικός εμπνευστής, ο οποίος μπορεί να είναι θρησκευτικός ή πολιτικός ηγέτης ή ιδεολογικός θεωρητικός κλπ ο οποίος όμως σε κάθε περίπτωση έχει ευρεία κοινωνική αποδοχή, ή μια ομάδα σκέψης, όπου και δίνουν γενικές και αόριστες κατευθύνσεις και όχι φυσικές εντολές και συγκεκριμένες διαταγές και οδηγίες, σχετικά με την δράση των πυρήνων. Η στρατολόγηση και συμμετοχή των ατόμων γίνεται από τα ίδια τα μέλη του πυρήνα ή από τους πυρηνάρχες. Σε πολλές περιπτώσεις δεν τίθεται καν ζήτημα στρατολόγησης, πυρήνες συγκροτούνται αυτοβούλως και δρουν μόνοι τους, εντασσόμενοι αυτομάτως ηθικά και πρακτικά στο πλευρό των υπολοίπων και δίνουν το όποιο ιδεολογικό τους στίγμα κάνοντας απλά χρήση της ρητορικής που επιθυμούν ή αντιγράφοντας την ρητορική των άλλων πυρήνων. Ενδεικτικά το πλέον επιτυχημένο κίνημα οικοτρομοκρατίας /αντίστασης , το γνωστό ELF/ALF, δομήθηκε στην βάση αυτής της λογικής, με αποτέλεσμα να επιβιώνει δεκαετίες δράσεις, χωρίς κανείς να ξέρει πόσοι πυρήνες υπάρχουν, πως συνεννοούνται και πώς λειτουργούν!
Ο όρος τον οποίο εξετάζουμε δημιουργήθηκε από τον αμερικανό αντισυνταγματάρχη Ulius Louis Amoss (US ARMY), ο οποίος υπήρξε ειδικός στις μυστικές και κεκαλυμμένες επιχειρήσεις, τον ανταρτοπόλεμο και την συλλογή πληροφοριών. Υπήρξε δε και δαιμόνιος αντικομμουνιστής. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο συνέταξε εντύπως αυτή την στρατηγική στις 17 Απριλίου 1962. Σε περίπτωση κατάληψης των Η.Π.Α από την ΕΣΣΔ, οι πυρήνες που θα σχημάτιζαν τον αντιστασιακό αντάρτικο στρατό, θα έπρεπε να μην έχουν τις ίδιες τακτικές και δομές με αυτές του Β' ΠΠ, αλλά να έχουν νέες και αποτελεσματικότερες. Έτσι θα προκαλούσαν δυσκολίες στις κομμουνιστικές δυνάμεις, σε ό,τι αφορά την εξάρθρωσή τους. Θα ήταν δε και εξαιρετικά ανορθόδοξες για τους κομμουνιστές στρατιωτικούς, να τις αντιληφθούν, μιας και τα αντίστοιχα ''κελιά'' της ΕΣΣΔ, διοικούντο από μικρούς κομματικούς ηγέτες άρα υπήρχε διαφορά νοοτροπίας. Η θεωρία του Amoss αναπτύχθηκε στα πλαίσια ενός ευρύτερου αμυντικού σχεδίου των H.Π.Α., παρόμοιου με το Ευρωπαϊκό σχέδιο "STAY BEHIND".
Η πρώτη πολιτική ομάδα η οποία υιοθέτησε την στρατηγική ( εξ'όσων γνωρίζουμε) του Ammos ήταν μια φράξια της KU KLUX KLAN, το 1983, όταν και το FBI άρχισε να διώκει ανηλεώς όλες τις εθνικιστικές ομάδες, στήνοντας ψεύτικες κατηγορίες. Ο αρχηγός της ΚΚΚ, Louis Beam αποφάσισε την υιοθέτηση αυτής της στρατηγικής, με σκοπό την επιβίωση των εθνικιστών και την διεξαγωγή βίαιης αντίστασης. Η υιοθέτηση αυτής της τακτικής και η εδραίωσή της στους κόλπους των εθνικιστών, υπήρξε εύκολη και κατά παράδοξο τρόπο κατά ένα μέρος νόμιμη (εννοούμε το ένοπλο κομμάτι). Εύκολη διότι πολλοί αμερικανοί στρατιωτικοί εντάχθηκαν στο εθνικιστικό πολιτικό μέτωπο των Η.Π.Α, απογοητευμένοι από τις πολιτικές του Λευκού Οίκου, και υιοθέτησαν σκληροπυρηνικές πολιτικές θέσεις, άρα και μετέδωσαν τις γνώσεις τους στις militia, και εν μέρει νόμιμη η ανάπτυξη αυτής της εκπαίδευσης καθώς το αμερικανικό σύνταγμα και οι πολιτειακοί νόμοι επιτρέπουν την οπλοκατοχή και την εκπαίδευση πολιτών σε ειδικευμένες τακτικές και τεχνικές! Ακριβώς την ίδια χρονιά εγκαινίασε και την μαζική του δράση το Earth Liberation Front (ELF- ΜΕΤΩΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΓΗΣ) υιοθετώντας ολοκληρωτικά την δομή της ακέφαλης αντίστασης. Στις Η.Π.Α λοιπόν αναπτύχθηκε κατά κύριο λόγω το βίαιο κομμάτι των "κελιών δράσης" στα πλαίσια της εθνικιστικής αντίστασης, ενώ το μη βίαιο κομμάτι αναπτύχθηκε πάλι στον εθνικιστικό χώρο αλλά σε μικρότερο βαθμό, ενώ αποθεώθηκε από τις ομάδες αναρχικών και φανατικών οικολόγων. Για την ιστορία όμως η πρώτη πολιτική οργάνωση με ημι-βίαιες δράσεις και βασισμένη, μάλλον αυθόρμητα στα ''κελιά δράσης'' , υπήρξε η Band of Mercy η οποία μετονομάστηκε σε Hunt Saboteurs Association, δημιουργημένη το 1824 από τον δημοσιογράφο John Prestige , η οποία υπάρχει έως και σήμερα ως κίνημα ενάντια στο κυνήγι των ζώων και ο τρόπος δράσης της αφορά τακτικές άμεσης δράσης, η δε δομή της το μοντέλο της ακέφαλης αντίστασης.
Η ακέφαλη αντίσταση δεν έχει να κάνει τόσο με τις τακτικές πχ. διείσδυση σε άλλη οργάνωση ή κόμμα, πολιτικές διαδηλώσεις, απεργίες κλπ, αλλά με την δομή και την λειτουργία των πυρήνων και πώς αυτοί θα δρουν ως πολλαπλασιαστές ισχύος. Μια εκδοχή του ανταρτοπόλεμου αλλά αποκλειστικά βασιζόμενη στο ιδεολογικό πάθος των συμμετεχόντων, την ευφυΐα των συμμετεχόντων, την επιβολή του νόμου της σιωπής και την απόλυτη μυστικότητα, και όχι τις εντολές μιας ηγετικής και διοικητικής σέκτας, ομάδας και γενικότερα ορθόδοξης διοίκησης. Η δομή όπως αντιλαμβανόμαστε δεν επιτρέπει ή τουλάχιστον καθιστά δύσκολη την εισροή δολιοφθορέων, προδοτών και αντιπάλων, στις τάξεις του κινήματος. Ακόμα και στην περίπτωση που ο αντίπαλος πετύχει κάτι τέτοιο οι πυρήνες έχουν μικρή έως μηδενική σχέση μεταξύ τους άρα παραμένουν ασφαλείς. Η ευελιξία και η μυστικότητα είναι καθοριστικά χαρακτηριστικά της ακέφαλης αντίστασης και δίνουν φοβερό πλεονέκτημα σε σχέση με την κάθετη και αρτηριοσκληρωτική ιεραρχία ενός κλασσικά δομημένου οργανισμού. Η εκπαίδευση και η αξιολόγηση των στελεχών επαφίεται στις συνθήκες τις οποίες συντρέχουν και τις οποίες αξιολογούν μεταξύ τους τα στελέχη. Πρόκειται δηλαδή για την υιοθέτηση του ''Πολέμου του Ψύλλου'' με βάση μια μη κεντρική ηγεσία/δομή.
Πραδείγματα χρήσης της ακέφαλης αντίστασης αποτελούν τα παρακλάδια της AL-QUEDA-ΑΛ ΚΑΙΝΤΑ, η ΧΑΜΑΣ, ο IRA, το ELF/ALF, Animal Rights Militia -ARM-, το Ρωσικό εθνικομπολσεβίκικο κόμμα, το Εθνοαναρχικό κίνημα, το αναρχικό κίνημα, η ΚΚΚ και δεκάδες άλλα πολιτικά, φιλοσοφικά, θρησκευτικά, κοινωνικά ρεύματα, φανατικοί οικολόγοι, οργανώσεις κοινωνικής ισότητας και δικαιωμάτων, ενάντιοι των αμβλώσεων, οπαδοί αθλητικών ομάδων, απελευθερωτές ζώων, νεοπαγανιστές, εθνικοσοσιαλιστές ακόμα και οργανώσεις του υποκόσμου. Κατά κύριο λόγο οικολογικές / περιβαλλοντικές και εθνικιστικές οργανώσεις, είναι αυτές που από την δεκαετία του '70 χρησιμοποίησαν αυτή την τακτική και εξακολουθούν έως σήμερα.